مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، با حضور عباس عراقچی و استیو ویتکاف، در حالی فردا آغاز خواهد شد که تنش‌ها میان دو کشور به اوج خود رسیده است. رسانه‌های اروپایی با نگاهی طی چند روز اخیر با انتشار گزارش‌ها و تحلیل‌هایی درباره این مذاکرات، به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو پرداخته‌اند.
مذاکرات ایران و آمریکا و نگرانی اروپایی‌ها
به گزارش پایگاه خبری رج خبر؛ خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک اروپایی گزارش داد که آمریکا کشورهای اروپایی را در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران در عمان قرار نداده است. این اقدام واشنگتن باعث نگرانی اروپا شده و احتمال اقدام نظامی علیه تهران را افزایش می‌دهد.
تحلیل رسانه‌های اروپایی
فایننشال تایمز: این روزنامه بریتانیایی از سرگیری تماس‌ها میان تهران و واشنگتن را گامی مثبت دانسته، اما تأکید کرده است که دو طرف با ذهنیتی آمیخته از بدگمانی و تجربه شکست‌های گذشته وارد این مسیر می‌شوند.
گاردین: این روزنامه با تیتر «ایران می‌گوید مذاکرات غیرمستقیم خواهد بود، برخلاف اظهارات ترامپ» به بررسی ماهیت تماس‌ها پرداخته و بازسازی اعتماد میان دو کشور را تنها در صورت کاهش تحریم‌ها و احترام به توافق‌های پیشین ممکن دانسته است.
ایندیپندنت: این رسانه تأکید کرده است که مذاکرات تنها زمانی به نتیجه خواهد رسید که غرب، به‌ویژه اروپا، نقش ایران در معادلات منطقه‌ای را به رسمیت بشناسد. بدون توجه به دغدغه‌های امنیتی ایران، نمی‌توان از مذاکرات هسته‌ای انتظار موفقیت داشت.
پولیتیکو اروپا: این نشریه هشدار داده است که در صورت شکست مذاکرات پیش‌رو، مسیر دیپلماسی ممکن است برای همیشه مسدود شود. اروپا باید بپذیرد که نه می‌توان ایران را منزوی کرد و نه ساختار امنیتی منطقه را بدون مشارکت تهران پایدار نگه داشت.
دویچه وله: این رسانه آلمانی با اشاره به نقش مثبت عمان در میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن اعلام کرده است که اروپا باید از فرصت ایجاد شده توسط عمان برای بازگرداندن موضوع هسته‌ای ایران به مسیر دیپلماسی بهره بگیرد.
اهداف طرفین
ایران: کاهش تنش نظامی، کاهش فشار تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی. عباس عراقچی اعلام کرده است که این دیدار هم یک «فرصت» و هم یک «آزمون» است و توپ در زمین آمریکا قرار دارد.
آمریکا: محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای. دونالد ترامپ پیش‌تر تهدید به «بمباران» ایران در صورت عدم توافق کرده بود، اما اکنون به نظر می‌رسد رویکرد دیپلماسی را نیز در نظر دارد.
نقش عمان و واکنش‌های بین‌المللی
عمان به‌عنوان میانجی بی‌طرف، نقش مهمی در تسهیل این مذاکرات ایفا می‌کند. چین و روسیه از این مذاکرات استقبال کرده‌اند و آن را گامی برای کاهش تنش می‌دانند. در مقابل، اسرائیل احتمالاً با دیده تردید به این مذاکرات نگاه می‌کند و خواستار اعمال «مدل لیبی» بر برنامه هسته‌ای ایران شده است.
سناریوهای احتمالی
موفقیت نسبی: تفاهم بر سر مسائل کلیدی مانند کاهش تحریم‌ها در ازای محدودیت‌های هسته‌ای.
بن‌بست: اختلاف بر سر مستقیم یا غیرمستقیم بودن مذاکرات، یا اصرار آمریکا بر شروط غیرقابل قبول برای ایران.
مذاکرات مقدماتی: این مذاکرات به‌عنوان یک شروع، زمینه را برای گفت‌و‌گوهای گسترده‌تر فراهم کند، بدون اینکه در کوتاه‌مدت به توافق جامع منجر شود.
جمع‌بندی
مذاکرات ایران و آمریکا در عمان می‌تواند نقطه عطفی در روابط پرتنش دو کشور باشد. موفقیت این مذاکرات بستگی به میزان انعطاف‌پذیری دو طرف، به‌ویژه در رفع تحریم‌ها و ارائه تضمین‌های اقتصادی، خواهد داشت.
در مجموع، تحلیل کلی رسانه‌ها و مواضع اروپایی‌ها نشان می‌دهد که بازگشت به دیپلماسی میان ایران و آمریکا نه از سر خوش‌بینی، بلکه به‌عنوان گزینه‌ای ضروری در برابر بن‌بست‌های پرهزینه دنبال می‌شود.اگرچه خاطره شکست‌های گذشته، به‌ویژه خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بی‌عملی اروپا در اجرای تعهدات، هنوز زنده است، اما درک مخاطرات تداوم تنش، اروپا را به حمایت از مسیر دیپلماسی سوق داده است.